انتخاب رشته با روشي آسان و دقيق
1. ابتدا بازهي خودتان را پيدا کنيد
در صفحهي 2 يا 83 همين مجله، جدول بازهها را ميبينيد و اين بازهها با حروف لاتين از ++A تا –D مرتب شدهاند. قبل از دريافت کارنامهي کنکور سراسري، جايگاه خود را از جدول سمت راست انتخاب کنيد. اين جدول بر اساس ميانگين تراز شما در آزمونهاي کانون مرتب شده است. پس از دريافت کارنامهي سراسري، جايگاه خود را از جدول سمت چپ انتخاب کنيد. اين جدول بر اساس رتبهي شما در کنکور سراسري مرتب شده است.
2. ابتدا جستوجوي اطلاعات تفصيلي
پس از آنکه بازهي خودتان را پيدا کرديد، اطلاعات کامل و تفصيلي بازهي خود را از بخش بازه به بازه در يکي از صفحههاي 7 تا 31 همين مجله پيدا کنيد. البته اين اطلاعات يک بار نيز به صورت رشته به رشته در صفحههاي 71 تا 82 آمده است؛ اما راه اول، سريعتر و مطمئنتر است و روي تعداد صفحات کمتري بايد تمرکز کنيد. ضمن آنکه احتمال از قلم افتادن کمتر است.
3. حداقل 40 رشتهي مطمئن
در بازهي خودتان، 40 رشته انتخاب کنيد. اينها انتخابهاي واقعبينانه و مطمئن شماست. در بازهي خودتان رشتههايي را که اصلاً مورد علاقهتان نيست با مداد، خط بکشيد. (با مداد به اين علت که ممکن است بعداً نظرتان تغيير کند.)
4. حداکثر 40 رشتهي خوشبينانه
از بازهي بالاتر، حداکثر 40 رشتهي ديگر انتخاب کنيد. اينها انتخابهاي خوشبينانه و ايدهآل شماست.
5. 20 رشتهي کف قابل قبول
از يک بازهي پايينتر، 20 رشته انتخاب کنيد. اينها انتخابهاي کف قابل قبول شماست.
6. رنگ سبز
در ميان رشتههاي انتخابي، آنهايي را که بيشتر از حد ترجيح ميدهيد و در اولويت اول شما قرار دارند، با رنگ سبز مشخص کنيد.
7. رنگ زرد
ساير رشتههايي را که ترجيح ميدهيد (يعني آنهايي که در اولويت دوم شما قرار دارند)، با رنگ زرد مشخص کنيد.
8. رنگ نارنجي
رشتههايي را که کمتر از همه به آنها علاقه داريد با رنگ نارنجي مشخص کنيد. اين رشتهها «کف قابل قبول» شماست (پايينترين اولويت شما)؛ اما بايد مطمئن باشيد اگر قبول شديد، ثبت نام هم خواهيد کرد.
9. رشتهها را مرتب کنيد
اين سه گروه رشته را در سه صفحهي جداگانه بنويسيد.
10. هر صفحه را به ترتيب ترجيح مرتب کنيد.
براي اين کار ميتوانيد به رشتههاي هر صفحه، امتيازهاي A، B، C و D بدهيد. به اين ترتيب، کار اولويتبندي سادهتر ميشود.
بايد ترجيح خودتان را در نظر بگيريد و رشتههاي هر صفحه را به ترتيب ترجيح شخصيتان آنقدر جابهجا کنيد که هر رشته را از تمام رشتههاي بعدي، بيشتر ترجيح دهيد.
هدفتان بايد اين باشد که اگر در رشتهاي قبول شديد، افسوس نخوريد که چرا آن رشته را در بالا نوشتهايد و رشتهي ديگري را که ترجيح ميدادهايد در پايين نوشتهايد.
11. رشتههايتان را جمعآوري کنيد
مجموعه رشتههايي را که در سه صفحه نوشتهايد پشت سر هم بنويسيد. اکنون آخرين جابهجاييها را انجام دهيد تا مطمئن شويد هر رشته را از تمام رشتههاي بعد از آن، بيشتر ترجيح ميدهيد. حتماً از مشورت اعضاي خانواده و همهي آشنايان دلسوز و آگاه خود بهره بگيريد. از برگهي نهايي خود کپي تهيه کنيد و نزد خود نگه داريد.
12. براي آخرين بار کنترل کنيد.
براي انتخاب رشتهي اينترنتي (يا حضوري) تمام ضوابط اعلامشدهي سازمان سنجش را رعايت کنيد و تمام کنترلهاي لازم را انجام دهيد و مطمئن شويد در ورود اطلاعات اشتباهي مرتکب نشدهايد.
با ترجيح شخصي انتخـاب کنيد
ترجيح، مفهومي گستردهتر از علاقه است.
آيا بايد بر اساس ترجيح شخصي، رشتهها را انتخاب کرد يا بر اساس علاقه؟ فرق اين دو، در انتخاب رشته چيست؟ ترجيح، مفهومي گستردهتر و جامعتر از علاقه است. بار احساسي علاقه، بيشتر است اما بار عقلاني ترجيح، پررنگتر است. ترجيح، علاوه بر علاقه، شامل امکان شغليابي، امکانات خانواده، دوري و نزديکي دانشگاه به محل سکونت و توانايي و تسلط علمي دانشآموز در واحدهاي درسي آن رشته ميشود.
وقتي ترجيح شخصي را در نظر ميگيريم بايد مجموعهي عوامل را بررسي کنيم؛ مثلاً چه فايدهاي دارد که به رشتهاي علاقه داشته باشيم اما بعداً نتوانيم در آن رشته، ادامهي تحصيل دهيم و شغل مناسبي پيدا کنيم يا اينکه رشتهاي را انتخاب کنيم و بعداً به علت آنکه مجموعهي شرايط را در نظر نگرفتهايم، مجبور به ترک تحصيل يا تغيير رشته شويم. بايد همهجانبه فکر کنيم و تصميم عاقلانه و سنجيدهاي بگيريم و نظر مشورتي اوليا را هم مد نظر قرار دهيم. معيار انتخاب رشته، فقط ترجيحهاي واقعي خود شماست (با مشورت اوليا).
در انتخاب رشتهي اينترنتي، تفاوتهاي فاحش هشدار داده ميشوند.
يک مسئله، يک پاسخ
دانشآموزي برخي رشتهها را انتخاب ميکند اما مطمئن نيست که در صورت قبول شدن در آن رشتهها ثبت نام کند. آيا اين کار او صحيح است؟ مطمئناً اشتباه است. دانشآموز نبايد رشتهها را بدون اطمينان کافي، انتخاب کنيد. بايد تصميمگيري دربارهي آينده را جدي گرفت. (البته فقط در رشتههايي بلامانع است که طبق مقررات، قبولي امسال سبب محروميت شرکت در کنکور سال بعد نميشود مثل شبانهها و غير انتفاعيها.)
يک مسئله با سه مثال
- يک دانشآموز رشتهي انساني، رشتهي جامعهشناسي (پژوهشگري اجتماعي) را به رشتهي حقوق ترجيح ميدهد.
- يک دانشآموز رشتهي تجربي، رشتهي زيستشناسي را به رشتهي داروسازي ترجيح ميدهد.
- يک دانشآموز رشتهي رياضي، رشتهي فيزيک را به رشتهي برق ترجيح ميدهد. آيا نظر اين دانشآموزان صحيح است!
اگر با شناخت کافي تصميم گرفته باشند و بعداً پشيمان نشوند و مطمئن باشند که يک سال بعد، چهار سال بعد و حتي در آيندهي دور از تصميمشان راضي خواهند بود، تصميمشان صحيح است و بايد بر اساس ترجيح خود عمل کنند.
با دورانديشي و حوصله، تصميم بگيريد تا سالهاي بعد هم از انتخابهايتان راضي باشيد.
کاظم قلمچي
مشاوره تحصیلی